Tagbilaran

Ang Dakbayan sa Tagbilaran usa ka ikatulo nga klase nga dakbayan sa lalawigan sa Bohol sa Tunga-tungang Kabisay-an nga rehiyon sa Pilipinas. Mao kini ang ulohang dakbayan sa Bohol, nahimutang sa habagatang-kasadpang dapit sa islang-lalawigan. Kautlanan niini ang lungsod sa Cortes sa amihanan, ang lungsod sa Corella sa amihanang-sidlakang dapit, samtang ang lungsod sa Baclayon diha sa sidlakang.

Mapa sa Bohol nga nagapakita kon asa nahimutangan ang Dakbayan sa Tagbilaran

Ang Tagbilaran naglangkob og 36.50 kilometros kwadrado ug nahimutang sa unang distrito kongresiyonal sa Bohol.
Sumala sa census niadtong 2010, mikabat og 96,792 ka katawo ang molupyo. Ang gitudlo nga kodigo postal mao ang 6300.

Mga Barangay

Ang Dakbayan sa Tagbilaran nabahin ngadto sa 15 ka barangay.

• Bool
• Booy
• Cabawan
• Cogon
• Dao
• Dampas
• Manga
• Mansasa
• Poblacion I
• Poblacion II
• Poblacion III
• San Isidro
• Taloto
• Tiptip
• Ubujan

Mga Malls

• CityMall Tagbiliaran (planned)
• Robinsons Place Tagbilaran (planned)
• SM City Tagbilaran (planned)

Mga Medya

Daghan ang mga medya sa dakbayan. Ang Bohol Province Broadcasting Inc. ka affiliate sa Audiovisual Communicators, Inc. mao'y duha ka pang medya gipinag-iyahan gikan kang Jonas Cacho ug Genna Inting.

Mga Radyo

• Bohol Province Broadcasting Inc. DYGI 1071
• Tagbilaran Broadcasting System Inc. DYTR-AM 1116
• Bohol Chronicle Radio Corporation DYRD-AM 1161
• Audiovisual Communicators, Inc. (PA) 1278
• Bohol Island State University (PA) 1368
• University of Bohol DYUT 1557

Kaagi

Sa wala pa malungsod

Ang kabalayan sa Dapitan gibiyaan niadtong 1563 human sa hiniusang linipot nga pagpanulong sa mga taga Ternate ug mga Portuges. Nahimutang kini kanhi sa kabaybayonan sa Mansàsà ug Dauis ug ginharian kanhi sa magsuon nga Pangil Buaya ug Dail Nisnisan. Pipila na lang ka dagkong haliging kahoy ang nabilin karon niini maong kabalayan.

Niadtong 1565 midunggo ang mga galyon ni Miguel Lopez nga taga Legazpi kauban si Padre Urdaneta ug nakig-kasingkasing kamatuoran sa panaghigala kang Ka Tun-as. Mao niy sinugdanan sa kalambigitan ngadto sa Espanya.

Ang karon nga Tagbilaran sakop kanhi sa Visita sa Baclayon. Niadtong 1592 miabot ang unang pari sa Baclayon apan gisulong sa mga Maguindanao ang Baclayon niadtong 1600. Pipila sa mga lumupyo mitago sa kalasangan sa Punta San Jose nga maoy nahimutangan karon sa Katedral. (Gikan sa exhibit sa Tagbilaran City Square alang sa ika-50 kasumaran sa pagkasyudad sa Tagbilaran, Hulyo 1, 2016)

Pagkalungsod

Pagkatuig 1741 mikabat og 1600 ka tributo ang sakop sa lungsod sa Baclayon. Molibo niini ang gikan sa karon Tagbilaran. Gihukmang niadtong 1742 nga bahinon ang Baclayon og duha ka lungsod tungod kay daghan na man ang tributo ug aron mapasayon ang pagdumala. Duha ang gipiliang himuong lungsod - ang Mansàsà ug ang Punta San Jose de Tagbilaran. Maoy gipili ang Punta San Jose sanglit mas sayon man ni dumalaon sa itudlong opisyal sa kagamhanang kolonyal. Ug tuod man nahimong lungsod ang Tagbilaran duha ka tuig sa dili pa mahitabo ang pag-alsa ni Dagohoy. Sakop niini isip mga baryo ang Mansàsà, Dampas, Cabawan, Ubujan, Poblacion, ug ang karon Brgy. Lapaz sa Cortes. Pagkusog sa mga rebelde tali sa mga tuig 1744 ug 1829 gibalhin gikan sa Loboc ang ulohan sa misyon nganhi sa Tagbilaran.

Mga sumpay sa gawas

• Official city government website
• Philippine Standard Geographic Code Archived 2012-04-13 at the Wayback Machine
• 2000 Philippines Census Information Archived 2010-01-30 at the Wayback Machine