Si Emilio Aguinaldo y Famy (ika-22 sa Marso 22 1869–ika-6 sa Pebrero 1964) mao ang usa ka baganbagani, lugayna, ug pamuno sa kagawasan. Dako ang iyang nahimo sa kagawasan sa Pilipinas sa panahon sa Rebolusyong Pilipino batok sa Espanya ug sa Gubat Pilipino-Amerikano.Siya nadakpan sa Palanan, Isabela sa mga Amerikano nga pwersa sa Marso 23, 1901, nga nagtapos sa iyang pagka pamuno nasod. Sa kadugayan misumpa siya og allegiance sa kagamhanan sa Estados Unidos.

Emilio Aguinaldo
Sina Emilio Aguinaldo ug Manuel L. Quezon

Giila si Aguinaldo isip kinaunhangug kinabatan-ong pamuno-nasod sa Pilipinas, bisag wala makakuha og internasyonal nga pag-ila ang iyang kagamhanan.

Personal nga Kinabuhi usba

Siya natawo sa Marso 22, 1869 [d] sa Cavite el Viejo (karon Kawit), sa Cavite (lalawigan),ngadto kang Carlos Aguinaldo y Jamir ug Trinidad Famy, [b] sa usa ka Tagalog-Chinese nga mga mestisong magtiayon nga may walo ka mga anak , ang ikapito mao si Emilio. Ang pamilyang Aguinaldo arangan og kahimtang, ingon man ang iyang amahan, si Carlos Aguinaldo mao ang gitinudlo nga gobernadorcillo sa komunidad (municipal gobernador) sa kolonyal nga administrasyon sa mga Katsila. Siya nagtuon sa Colegio de San Juan de Letran apan wala nakahuman sa iyang mga pagtuon tungod sa outbreak sa kolera sa 1882.

Siya nahimong "Cabeza de Barangay" sa Binakayan, usa ka dakong baryo sa Cavite el Viejo, sa panuigon nga 17 ka tuig ang panuigon sa paglikay sa pagrekluta.

Sa tuig 1895 napalusot ang Maura Law nga nagreorganisar sa pangagamhanang lokal. Sa edad nga 25 nahimo siyang Cavite Viejo's pinakaunang "gobernadorcillo capitan municipal" (Municipal Governor-Captain) samtang nagbyahe sa Mindoro.

Isip Rebolusyonaryo usba

Sa Enero 1, 1895, siya nahimong Freemason, ubos sa Pilar Lodge No. 203, Imus, Cavite ug naila sa bansagong "Colon".

Petsa Marso 7, 1895 si Santiago Alvarez kinsang amahan usa ka Capitan Municipal (Pamuno-Dakbayan) sa Noveleta nag-agni kang Aguinaldo nga magpamiyembro sa "Katipunan". Siya nigamit sa nom de guerre Magdalo, isip kadungganan kang Maria Magdalena.