Astronomiya

Ang astronomiya mao ang siyensiya sa mga butang nga selestyal (sama sa mga bituon, planeta, kometa, ug galaksiya) ug mga penomena nga naggikan gawas sa atmospera sa Kalibotan (sama sa mga aurora ug cosmic background radiation). Kini nagtuon sa ebolusyon, pisika, kemika, meteorolohiya, ug lihok sa mga butang selestyal, apil na pud ang pormasyon ug pagdebelop sa Lukopngatanan. Ang pulong astronomiya nagpasabot nga "balaod sa mga bituon" ug naderiba gikan sa Griyego αστρονομία, astronomia, gikan sa mga pulong άστρον (astron, "star") ug νόμος (nomos, "balaod sa pagpangalan").

Astronomiya

Ang astronomiya usa sa mga dugay nang establisadong siyensiya. Ang mga astronomo sa mga karaang sibilisasyon naghimo og mga obserbasyon nga metodikal sa gabiing kalangitan. Ang imbensyon sa mga teleskopyo mao ang nagpadebelop sa atronomiya ngadto sa modernong pagtuon.

Sugod sa ika-20 siglo, ang astronomiya nabahin ngadto sa astronomiya nga obserbasyonal ug astropisika nga teyoretikal. Ang astronomiya nga obserbasyonal konsernd sa pagkuha og datos, apil na ang paghimo ug pagmentenar sa mga instrumento, ug sa pagproseso sa mga resulta. Ang astropisika nga teyoretikal nakapokus sa pag-ascertain sa mga modelong kompyuter o analitikal para sa implikasyon niini sa mga obserbasyon. Nagkomplemento kining duha ka sanga, ang astropisika nga teyoretikal nagaeksplikar sa mga resulta sa mga obserbasyon. Ang mga obserbasyon puedeng mo-testing sa mga teoryang pundamental sa pisika, sama sa relatibidad nga heneral.