Carlomagno

Si Carlomagno (Latin: Carolus Magnus o Karolus Magnus, kun Carlos ang Bantogan) (747 - Enero 28, 814) mao ang Hari sa mga Pranko sugod niadtong 768 hangtod sa iyang kamatayon. Iyang gipalapdana ang gingharian aron mahimong usa ka Imperyo nga milatas sa dakong bahin Kasadpang Uropa ug ang Tungang Uropa. Sa iyang paghari, iyang gisakop ang Italya ug gikoronahan siya ni Papa Leo III isip Imperator Augustus niadtong Desyembre 25, 800. Kining koronasyon naghimo kang Carlomagno isip karibal sa Bizantinong Emperador didto sa Constantino. Ang paghari ni Carlomagno nahimong usa ka Karolingyanong Renasans, ang pagkabanhaw sa arte, relihiyon, ug kultura ubos ni Carlomagno ug sa Simbahang Katoliko. Pinaagi sa iyang mga internal nga reporma ug mga kampanyang militar, iyang natabangan pagtakda ang Kasadpang Uropa. Siya gitala isip Carlos I' sa talaan sa mga hari sa Pransiya, Alemanya, ug sa Balaang Imperyong Romano.

Usa ka busto ni Carlomagno.

Siya ang anak ni Pipino ang Mubo ug ni Bertrada sa laon. Siya maoy mipuli sa trono sa iyang amahan, ug gidunganan pagdumala uban sa iyang igsuon nga si Carloman I. Nagkasungi ang duha, apan wala miulbo ang gubat sa dihang mipanaw si Carloman niadtong 771. Gipadayon ni Carlomagno ang polisiya sa iyang amahan ngadto sa Papasiya ug nahimong protektor niini. Iyang gipapahawa ang mga Lombardo gikan sa Italya, ug iyang gigubat ang mga Saraseno kinsa mihulga sa iyang gahom didto sa Espanya. Didto sa maong kampanya sa Espanya nahiaguman ni Carlomagno ang kinadak-an niyang kapildihan, ang Sangka sa Roncevalles (778), nga gibuhi sa Awit ni Roldan. iya usab nga gigubat ang mga Saxons, nga iyang gipugos sa pagdawat sa Kristiyanismo.

Karon, si Carlomagno giila isip amahan dili lamang sa monarkiyang Pranses ug Aleman, kon dili isip amahan sa uropa. ANg iyang imperyo maoy nagpahiusa sa dakong bahin sa Kasadpang Uropa sa unang higayon human ang Roma, ug ang Karolingyanong Renasans maoy nagpatubo sa usa ka kumon nga kinaiyang Uropeyo.