Abyad : Kalainan tali sa mga rebisyon

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Linya 17:
 
Ang Aramiko mikatag sa Asya ug naabot sa Indiya nga nahimong [[Brahmi]] nga mao ang gininkanan nga abugida sa kasagarang makabag-ong mga Indiyano ug Habagatang Sidlakang Asyang mga pagsulat. Sa Tunga-tungang Sidlakan ang Aramiko ang hinungdan sa pagbutho sa [[Hebyerong alpabeto|Hebreyo]] ug [[Nabateyanong alpabeto|Nabateyano]]ng abjad nga mao-mao gihapon og porma sa Aramikong mga titik. Dili pa klaro kon ang Arabikong abjad gikan ba sa Nabateyano kun sa ''Syriac''.
 
==Dili hingpit nga mga abjad==
[[Image:Arabic albayancalligraphy.svg|thumb|250px|Usa ka panaglitan sa Arabikong pagsulat, dili hingpit nga abjad. (ang gisulat nagbasa nga "Al-Arabiyya", pasabot "ang Arabiko")]]
 
Ang mga "dili hingpit" nga mga abjad naay mga sulat alang sa katingog, opsyonal nga diyakritiko alang sa katingog kun ang duha. Ang tawag nga "hingpit" nga abjad nagpasabot sa ma pagsulat nga walay ilhanan alang sa mga katingog. Hinuon kadaghanan sa makabag-ong mga abjad sama sa [[Arabikong alpabeto|Arabiko]], [[Hebreyong alpabeto|Hebreyo]] (bisan ang Karaang Hebreyo usa ka hingpit nga Abjad), ang [[Aramikong alpabeto|Aramiko]] ug [[Avestanong alpabeto|Avestano]], mga '''"dili hingpit"''' nga mga abjad, naa usab silay mga ilhanan sa ubang mga katingog nga poneo. Usa ka panaglitan sa hingpit nga abjad mao ang [[Pinisyanong alpabeto|Pinisyano]].
 
=== Pagpuno og mga katingog ===
Sa mga ika9 nga gatos ka tuig, ang mga Griyego migamit sa Pinisyanong pagsulat alang sa ilang kaugalingong pinulongan. Ang ponetikanhong istruktura sa Grinyegong pinulongan nakahimo'g daghang kalibog kon ang mga katingog dili ipakita, maong ang pagsulat giusab. Wala nila kinahanglana ang mga titik sa [[gutural nga patingog|gutural]] nga mga tingog nga gigunitan sa [[aleph]], [[he (titik)|he]], [[Heth (titik)|heth]] kun [[ayin]], mao nga kining mga simboloha gigamit aron sa mga katingog. Ang mga titik nga [[Waw (titik)|waw]] ug [[Yodh|yod]] gigamit usab. Ang Grinyegong alpabeto nahimo nga unang "tinuod" nga alpabeto.
 
Ang mga [[abugida]] milambo gikan sa laing pamaagi. Ang batakang patingog nga simbolo mao ang giisip nga naay madawat nga "a" nga katingog. Mga timailhan sama sa gagmayng linya ang gitaod sa lain-laing dapit sa batakang titik aron sa pag-usab sa katingog. Sa niining paagiha, ang [[Habagatang Arabikong alpabeto]] nausab og mahimong [[Ge'ez nga alpabeto]] kaniadtong mga ikalima nga gatos ka tuig BK ug ikalima ka gatos ka tuig. Usab kaniadtong ika3 nga gatos ka tuig BK, ang [[Brāhmī nga pagsulat]] nahimo gikan sa [[Aramikong alpabeto|Aramiko nga abjad]].
 
== Mga prinsipolo sa abjad ==
Ang abjad nga pamaagi sa pagsulat nahiangay agayod sa batadilan-ong pagkamugna sa mga pinulongan gigamit pagsulat ini. Kini tungod kay ang mga pulong sa maong mga pinulongana gikan usa ka pulong nga nagsakop sa mga (kasagaran) tulo ka mga patingog, ang mga katingog gigamit aron pag-ila og kausaban sa ulahing bahin sa pulong kun mga kinuhang porma. Sama na lang sa Arabikong ugat nga ذبح(moalay) mamahimong mausab ang porma sama sa ذَبَح(siya mialay (lalake)), ذَبَحْتَ(ikaw(panlalakeng inusara) mialay), ذَبَّح (siya miihaw), يُذَبَّح (moihaw siya(lalake)), ug مَذْبَح (ihawan)
== Susamang konsepto ==
Daghang mga dili Semitikanhong pinulongan sama sa binisaya ang mamahimong masulat nga walay katingog, apan kon susama sa iningles lisod bisan daghan sa mga pulong ang mabasa. Daghang mga Uropanhong mga pinulongan ang mawagtangan og batadilan-ong kahibaloan sama sa ''gender'', ''case'', ug/kun ''number''.
 
==Reperensya==
Line 23 ⟶ 38:
==Sumpay sa gawas==
* [http://www.ancient-hebrew.org/6_04.html Actual photo of the specimen of Proto-sinaitic script]