|
Ang '''Puerto Rico''' nga ang opisyal nga ngalan sa [[Kinatsila]] '''Estado Libre Asociado de Puerto Rico''', ug sa [[Iningles]] '''Commonwealth of Puerto Rico''', mao ang usa ka komonwelt sa [[EU]], nahimutang sa [[Dagat Caribbean]]. Ang [[San Juan, Purtoriko|Dakbayan sa San Juan]] maoy ang ulohan sa komunwelt.
Ang Puerto Rico (Kinatsila para sa "mga dato nga pantalan") sakop, apil ang usa ka arkipelago nga naglakip sa mga nag-unang isla sa Puerto RicoPurtoriko, ug ang usa ka gidaghanon sa mas gamay nga isla, ang kinadak-ang isla mao ang Vieques, Culebra, ug ang Mona. Ang nag-unang isla sa Puerto RicoPurtoriko mao ang kinagamyan sa yuta dapit sa Greater Antilles. Kini han-ay diha sa ikatulo nga populasyon sa taliwala niana nga grupo sa upat ka mga isla, nga naglakip sa Cuba, Hispaniola (Dominican Republic ug sa Haiti), ug Italya. Tungod sa iyang okasyon, ang Puerto Rico adunay tropikal nga klima ug makasinati kini ug mga bagyo, huricane. Ang opisyal nga lingwahe sa isla mao ang espanyol, ingles, ang espanyol angan kasagarang gigamit nga inistoryahan.
Ang mga naunang mga tawo diri sulod sa gatusan na ka mgamag katuigan mao ang mga Tainos, ang isla giangkon ni Christopher Culumbus para sa Espanya sa panahon sa iyahang ikaduhang pagbiyahe sa Amerika kaniadtong Nobyembre 19, 1493. Sa ilalom sa gahom sa Espanya, ang isla ay gihimong kolonya ug ang mga lumad nga katawhan gipugos ngadto sa pagkaulipon, ug ang uban gipadala sa laing lugar ug uban pang mga kabtangan, kay gikahadlokan sa mga taga Uropa nga makatakod nga mga sakit. Gisakop ug gipanag-iya sa Espanya ang Puerto Rico sa 400 ka mga tuig, bisan sa mga pagsulay sa pag-ilogagaw sang mga Pranses, Dutch ug mga Briton. Kaniadtong 1898, gihatag sa Espanya ang katungod sa arkipelago, apil na ang Pilipinas ngadto sa NagkahiusangTinipong NasodBansa, resulta sa pagkapildi sa gubat nila sa NakahiusangTinipong NasodBansa, ubos sa Treaty sa Paris kaniadtong 1898. Ug niadtong 1917, gihatagan ug katungod ang mga taga Puerto Rico nga mahimong lumulupyo sa NagkahiusangTinipong NasodBansa, ug gikan niadtong 1948 mipili sila ug ilang kaugalingong gobernador. Ug niadtong 1952 ang batakang balaod sa Puerto RicoPurtoriko gisagop ug gipakusog sa ilahang mga taga pili.
Ang usa ka napili nga bicameral legislature ay anaa sa kongreso sa NagkahiusangTinipong NasodBansa aron sa pag legislates sa daghang kaayong sukaranan kabahin sa kinabuhing kabahin sa mga taga Puerto Rico. Tungod kay ang Puerto Rico dili usa ka estado ang mga lumulupyolumuupyp dinhi dili mahimong moapil sa pagpili sa pagka presidente sa NagkahiusangTinipong NasodBansa. Ang kasamtangang kahimtang politikal sa isla, lakip na ang posibilidad nga kahimtang sa pagka estado ug kagawasan, kaylap ug gidebatehan sa Puerto RicoPurtoriko. Niadtong Nobyembre 2012, usa ka non-binding reperendum nga mirisulta ug 54 porsyento sa mga respondent nga miuyon aron supakon ang kasamtangang kahimtang ubos sa batakang balaod sa NagkahiusangTinipong NasodBansa mahitungod sa territorial clause.Lakip sa mga mitubag sa usa sa ikaduhang pangutana mahitungod sa mga alternatibo, 61 porsyento ang mibotar nga gusto ga mahimong usa ka estado para sa kasamtangang kahimtang sa teritoryo.Apan tungod sa mga saway sa prosesong reperendum, si Presidente Barack Obama nagkanayon niadtong miaging Abril 2013 nga siya mangita ug $2.5 milyon aron makahimo pa ug laing pagbotar, ninini nga higayon mao ang labing unaprimero sa mga taga Puerto Rico nga gigastuhan sa gobyernong Federal sa NagkahiusangTinipong NasodBansa. Gihubad sa binisaya ni JOVICER RARA
== Mga munisipyo ==
|
