Katawhang puti : Kalainan tali sa mga rebisyon

Content deleted Content added
No edit summary
Mga tag: Giusab ginamit ang mobile Pag-usab ginamit ang mobile Advanced mobile edit
No edit summary
Mga tag: Giusab ginamit ang mobile Pag-usab ginamit ang mobile
Linya 1:
[[Payl:Two women.jpg|thumb|Duha ka babaye nga puti]]
Ang sinultiang '''katawhang puti''' kun '''tawo'ng puti''' mao'y lugpong nga naghulagway sa mga katawhan nga taga-[[Uropa]]. Sila adunay hayag ang panit ug daghang uban pang pisikal nga mga kinaiya. Ang laing lugpong niini gitawag usab og '''[[kaukasyan]]''' (kun ''Caucasian''). Sa [[Tinipong Bansa]], ang kining lugpong usahay '''paghubit sa mga tawo''' nga dunay kagikan sa [[Mehiko]]<ref>{{Cite web|date=Pebrero 2006|title= HISTORICAL CENSUS STATISTICS ON THE FOREIGN-BORN POPULATION OF THE UNITED STATES: 1850 TO 2000|url= https://www.census.gov/content/dam/Census/library/working-papers/2006/demo/POP-twps0081.pdf |access-date=2021-12-27|website=census.gov|language=en}}</ref>, [[Habagatan Asya]]<ref>{{cite journal |last1=Bhopal |first1=R. |last2=Donaldson |first2=L. |title=White, European, Western, Caucasian, or what? Inappropriate labeling in research on race, ethnicity, and health |journal=American Journal of Public Health |volume=88 |issue=9 |date=Septiyembre 1998 |pmid=9736867 |pmc=1509085 |doi=10.2105/AJPH.88.9.1303|page=1304 |quote=Until recently, persons from India were considered White in the US census|language=en}}</ref><ref name="Morning">{{cite journal |last1=Morning |first1=Ann |title=The racial self-identification of South Asians in the United States |journal=Journal of Ethnic and Migration Studies |date=Enero 2001 |volume=27 |issue=1 |pages=61–79 |doi=10.1080/13691830125692 |s2cid=15491946|language=en}}</ref>, Kasadpang Asya, ug Amihanang Aprika, apan wala sila giisipong "puti". Giangkon usab nga sa Amerika ang mga katawhang Judio, Italyano, ug Irlandés (nga kaliwat) wala iapil niining kategoriya/pundok, bisan kon ang uban nanghimakak niini.<ref>{{cite news|journal=The New York Times|date=12 Oktubre 2019|url=https://www.nytimes.com/interactive/2019/10/12/opinion/columbus-day-italian-american-racism.html|title=How Italians became 'White'|access-date=18 Abril 2021|author=Brent Staples}}</ref><ref>{{cite news|newspaper=The Washington Post|url=https://www.washingtonpost.com/gdpr-consent/?next_url=https%3a%2f%2fwww.washingtonpost.com%2fnews%2fvolokh-conspiracy%2fwp%2f2017%2f03%2f22%2fsorry-but-the-irish-were-always-white-and-so-were-the-italians-jews-and-so-on%2f|access-date=18 Abril 2021|title=Sorry, but the Irish were always 'White' (and so were Italians, Jews and so on)|author=David Bernstein|date=22 Marso 2017}}</ref> Gihulagway sa mga Uropeo ang mga katawhan gikan sa Sidlakang Asya giisipong mga “'''puti'''” hangtod sa kataposan sa ika-18 nga siglogatosay.<ref>{{cite web|last=Keevak|first=Michael|url=https://www.scmp.com/week-asia/opinion/article/2184754/chinese-were-white-until-white-men-called-them-yellow|title=The Chinese were white – until white men called them yellow|work=[[South China Morning Post]]|date=3 Pebrero 2019|access-date=17 Disyembre 2021}}</ref>
 
Giisip sa [[Alemanyag Nazi]] ang pipila ka mga Uropeo sa ilahang kaugalingon. Kaniadto, ang mga Uropeo wala maghunahuna sa ilang kaugalingon isip "'''Puti'''."{{Fact}} Ilang gihubit ang ilang rasa, kaliwat-on o etnisidad pinaagi sa ilang kaugalingong pagkanasod.
Linya 6:
Ang ubang mga tawo nag-ingon nga ang pagka-Puti nagsalig sa imong gipuy-an ug sa kolor sa imong panit. Apan daghang mga siyentista ang naghunahuna nga dili kini tinuod.
 
Ang sinulatiang "''White race''" misulod sa kadaghanan sa [[mga pinulongang Urophon]] sa ulahing bahin sa ika-17 nga siglogatosay, sa dihang kini gigamit sa paghulagway sa mga tawo nga giisip nga '''mga ulipon''' nga adunay Uropeo (nga kaliwat) ug sa mas taas-ong kahimtang sa katilingban. Sa wala pa magsugod ang mga katawhan sa pagtuo sa paghuna niini sa usa ka ''white race'', wala’y klaro nga kahulugan kon unsa ang gipasabut sa lumba karon. Ang mga eskolar kaniadto naghunahuna nga ang pulong lahi nagpasabot sa kolor sa panit, apan karon ilang gigamit ang pulong sa pagtumong sa mga pundok sa mga tawo nga susama og hitsura ug susama nga mga bahin.<ref>"On both sides of the chronological divide between the modern and the pre-modern (wherever it may lie), there is today a remarkable consensus that the earlier vocabularies of difference are innocent of race." {{Cite book |last=Nirenberg |first=David |author-link=David Nirenberg|title=The Origins of Racism in the West |chapter=Was there race before modernity? The example of 'Jewish' blood in late medieval Spain |pages=232–264 |editor1-first=Miriam |editor1-last=Eliav-Feldon |editor2-first=Benjamin H. |editor2-last=Isaac |editor3-first=Joseph |editor3-last=Ziegler |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge, UK |date=2009 |chapter-url=http://www.langtoninfo.com/web_content/9780521888554_frontmatter.pdf |access-date=16 Septiyembre 2014 |archive-date=27 Septiyembre 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151227110913/http://www.langtoninfo.com/web_content/9780521888554_frontmatter.pdf |url-status=dead }}</ref>
 
Ang tawag usab sa katawhang puti mao'y "'''Kanô''',"{{Fact}} mao kini ang lugpong nga gigamit sa mga kasagarang Pilipinhon.