Katawhang puti : Kalainan tali sa mga rebisyon

Content deleted Content added
Spilltea (hisgot | mga tampo)
No edit summary
Mga tag: Giusab ginamit ang mobile Pag-usab ginamit ang mobile Advanced mobile edit
Spilltea (hisgot | mga tampo)
No edit summary
Mga tag: Giusab ginamit ang mobile Pag-usab ginamit ang mobile Advanced mobile edit
Linya 1:
[[Payl:Midsommarkransar.jpg|thumb|Tulo ka babaye nga nagsul-ob og [[purung-purong]]]]
[[Payl:Two blond males.jpg|thumb|Duha ka lalaki nga may Baltikhon ug Eskandinabyan nga kaliwatonkaliwat-on]]
[[Payl:Happy Young Smiling Teenage Boy.jpg|thumb|Malipayon ug nagpahiyom ang ulitawo o [[batan-ong lalaki]]]]
Ang mga '''tawo'ng puti''' kun '''katawhang puti''' usa ka lugpong nga paghulagway sa mga katawhan nga taga-[[Uropa]]. Aduna sila'y hayag og panit ug daghang uban pang pisikal nga mga kinaiya. Ang laing lugpong niini ginatawag usab og [[kaukasyan]] (kun ''Caucasian''). Sa [[Tinipong Bansa]], ang kini nga lugpong usahay ginatumbok sa mga tawhanong 'dunay kagikanan sa [[Mehiko]]<ref>{{Cite web|date=Pebrero 2006|title= HISTORICAL CENSUS STATISTICS ON THE FOREIGN-BORN POPULATION OF THE UNITED STATES: 1850 TO 2000|url= https://www.census.gov/content/dam/Census/library/working-papers/2006/demo/POP-twps0081.pdf |access-date=2021-12-27|website=census.gov|language=en}}</ref>, [[Habagatan Asya]]<ref>{{cite journal |last1=Bhopal |first1=R. |last2=Donaldson |first2=L. |title=White, European, Western, Caucasian, or what? Inappropriate labeling in research on race, ethnicity, and health |journal=American Journal of Public Health |volume=88 |issue=9 |date=Septiyembre 1998 |pmid=9736867 |pmc=1509085 |doi=10.2105/AJPH.88.9.1303|page=1304 |quote=Until recently, persons from India were considered White in the US census|language=en}}</ref><ref name="Morning">{{cite journal |last1=Morning |first1=Ann |title=The racial self-identification of South Asians in the United States |journal=Journal of Ethnic and Migration Studies |date=Enero 2001 |volume=27 |issue=1 |pages=61–79 |doi=10.1080/13691830125692 |s2cid=15491946|language=en}}</ref>, [[Kasadpang Asya]], ug [[Amihanang Aprika]], apan wala sila giisipong "puti". Giangkon usab nga sa Amerika ang mga katawhang Judio, Italyano, ug Irlandés ([nga kaliwat)] wala i-apil niining kategoriya, bisan kon ang uban nanghimakak niini.<ref>{{cite news|journal=The New York Times|date=12 Oktubre 2019|url=https://www.nytimes.com/interactive/2019/10/12/opinion/columbus-day-italian-american-racism.html|title=How Italians became 'White'|access-date=18 Abril 2021|author=Brent Staples}}</ref><ref>{{cite news|newspaper=The Washington Post|url=https://www.washingtonpost.com/gdpr-consent/?next_url=https%3a%2f%2fwww.washingtonpost.com%2fnews%2fvolokh-conspiracy%2fwp%2f2017%2f03%2f22%2fsorry-but-the-irish-were-always-white-and-so-were-the-italians-jews-and-so-on%2f|access-date=18 Abril 2021|title=Sorry, but the Irish were always 'White' (and so were Italians, Jews and so on)|author=David Bernstein|date=22 Marso 2017}}</ref> Gihulagway sa mga Uropeo ang mga katawhan gikan sa Sidlakang Asya giisipong mga “'''puti'''” hangtod sa kataposan sa ika-18 nga gatosay.<ref>{{cite web|last=Keevak|first=Michael|url=https://www.scmp.com/week-asia/opinion/article/2184754/chinese-were-white-until-white-men-called-them-yellow|title=The Chinese were white – until white men called them yellow|work=[[South China Morning Post]]|date=3 Pebrero 2019|access-date=17 Disyembre 2021}}</ref>
 
Giisip sa [[Alemanya Nazi]] ang pipila ka mga Uropeo sa ilahang kaugalingon. Kaniadto, ang mga Uropeo wala maghunahuna sa ilang kaugalingon isip "'''Puti'''."{{Fact}} Ilang gihubit ang ilang rasa, kaliwat-on o etnisidad pinaagi sa ilang kaugalingong pagkanasod.
Linya 8:
Ang ubang mga tawo nag-ingon nga ang pagka-Puti nagsalig sa imong gipuy-an ug sa kolor sa imong panit. Apan daghang mga siyentista ang naghunahuna nga dili kini tinuod.
 
Ang sinulatiang "White race" misulod sa kadaghanan sa [[mga pinulongang Urophon]] sa ulahing bahin sa ika-17 nga gatosay, sa dihang kini gigamit sa paghulagway sa mga tawhanong giisipong "mga ulipon" nga may Uropeo ([nga kaliwat)] ug sa labing kataas-ong kahimtang sa katilingban. Sa wala pa magsugod ang mga katawhan sa pagtuo sa paghuna niini sa usa ka ''white race'', wala’y klaro nga kahulugan kon unsa ang gipasabut sa rasa/kaliwatankaliwat-an karon. Ang mga eskolar kaniadto naghunahuna nga ang pulong lahi nagapasabot sa kolor sa panit, apan karon ilang gigamit ang pulong sa pagtumbok sa mga pundok sa mga tawhanong susama og hitsura ug susama'ng mga bahin.<ref>{{Cite book |last=Nirenberg |first=David |author-link=David Nirenberg|title=The Origins of Racism in the West |chapter=Was there race before modernity? The example of 'Jewish' blood in late medieval Spain |pages=232–264 |editor1-first=Miriam |editor1-last=Eliav-Feldon |editor2-first=Benjamin H. |editor2-last=Isaac |editor3-first=Joseph |editor3-last=Ziegler |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge, UK |date=2009 |chapter-url=http://www.langtoninfo.com/web_content/9780521888554_frontmatter.pdf |access-date=16 Septiyembre 2014 |archive-date=27 Septiyembre 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151227110913/http://www.langtoninfo.com/web_content/9780521888554_frontmatter.pdf |url-status=dead }}</ref>
 
Ang tawag usab sa katawhang puti mao'y "'''Kanô'''," mao kini ang lugpong nga ginagamit sa mga kasagarang Pilipinhon.