Kinatawhan : Kalainan tali sa mga rebisyon

Content deleted Content added
Add 1 book for verifiability (20220818)) #IABot (v2.0.9) (GreenC bot
Spilltea (hisgot | mga tampo)
No edit summary
Mga tag: Giusab ginamit ang mobile Pag-usab ginamit ang mobile Advanced mobile edit
Linya 1:
[[Payl:Combotrans.svg|thumb|Ang simbolo sa [[baye]] nga sekso mao ang [[Venus]] (wala) ug ang [[laki]] nga sekso mao ang [[Mars]] (tuo).]]
Ang '''henero''', '''luhin''' o '''kinatawhan''' (Iningles: ''gender'') mao'y usa ka hugpong sa mga kinaiya nga nahigot ug panaglahi taliwala sa [[masulinidad]] ug [[penimidad]]. Kini nga mga kinaiya mahimong maglakip sa sekso ([[laki]], [[baye]], o [[interseks]]), mga butang nga gitino pinaagi sa sekso (mga [[gambalay-ong katilingban]] sama sa mga [[bahinbinuhatang sa |tahas sa kinatawhanluhin]]), o mga [[pagkailhanan sa kinatawhan]].<ref name="udry">{{cite journal|year=1994|title=The Nature of Gender|url=http://people.virginia.edu/~ser6f/udry.pdf|journal=Demography|volume=31|issue=4|pages=561–573|doi=10.2307/2061790|jstor=2061790|pmid=7890091|first1=J. R.|last1=Udry|access-date=2018-04-07|archive-date=2018-08-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20180818075520/http://people.virginia.edu/~ser6f/udry.pdf|url-status=dead}}</ref><ref name="haig">{{cite journal|year=2004 |title=The Inexorable Rise of Gender and the Decline of Sex: Social Change in Academic Titles, 1945–2001 |url=http://www.oeb.harvard.edu/faculty/haig/publications_files/04inexorablerise.pdf |journal=Archives of Sexual Behavior |volume=33 |issue=2 |pages=87–96 |doi=10.1023/B:ASEB.0000014323.56281.0d |pmid=15146141 |first1=D. |last1=Haig |authorlink1=David Haig (biolog) |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120615160110/http://www.oeb.harvard.edu/faculty/haig/Publications_files/04InexorableRise.pdf |archivedate= 2012-06-15|df= }}</ref><ref name="www.who.int">{{Cite web|title=What do we mean by "sex" and "gender"? |author=[[Organisasi Kesehatan Dunia]] |accessdate=2015-11-26 |url=http://apps.who.int/gender/whatisgender/en/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20170130022356/http://apps.who.int/gender/whatisgender/en/ |archive-date=2017-01-30|url-status=dead |df= }}</ref> Ang mga tawo nga wala magpaila nga isip lalaki o babaye kasagarang giisipong ''[[non-binary]]'' o ''[[genderqueer]]'' sa mga katilingban. Ang ubang mga kultura aduna'y espesipikong mga tahasbinuhatang sa kinatawhanluhin nga lahi ra sa "lalaki" ug "babaye" nga hiniusang gitawag og ''[[ikatulong kinatawhan]]'' sama sa [[Bayot|Bakla]] o Bayot sa katilingbang Pilipino ug ang [[Hijra]] sa [[Habagatang Asya]].
 
Ang seksologo sa [[Nuzeland]] nga si [[John Money]] nagmugna og kalainan taliwala sa paggamit sa mga pulong nga [[Ang kalainan sa sekso ug kinatawhan|biolohikal nga sekso ug kinatawhan]] isip mga tahas niadtong 1955. Sa wala pa kini, ang pulong nga "gender" panagsa ra nga gigamit sa pagtumbol sa bisan unsang butang gawas sa [[kinatawhang batadilan-on]] sa [[linggwistika]].<ref name=udry /><ref name="haig" /> Ang kahulogan nga gisugyot ni Money wala dayon giila sa kataposan sa napuloan-1970 sa dihang ang teyoriya sa [[peminismo]] nagpataas sa konsepto sa kalainan taliwala sa biolohikal nga ''sekso'' ug ''kinatawhan'' isip usa ka [[katilingbanong pagtukod sa kinatawhan|katilingbanong pagtukod]]. Kini nga kahulugan gigamit gihapon sa daghang mga konteksto, sama sa katilingbanong siyensya<ref name="socialsciencedictionary">{{cite web| url=http://www.socialsciencedictionary.com/GENDER| title=GENDER| publisher=Social Science Dictionary| accessdate=2015-03-20| archive-date=2019-05-20| archive-url=https://web.archive.org/web/20190520122727/http://www.socialsciencedictionary.com/GENDER| url-status=dead}}</ref><ref name="pearsonhighered">{{cite book|title=Gender Roles: A Sociological Perspective|author=Lindsey, L. L.|isbn=0-13-244830-0|year=2010|publisher=Pearson|chapter=The Sociology of Gender|url=http://www.pearsonhighered.com/assets/hip/us/hip_us_pearsonhighered/samplechapter/0132448300.pdf|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150405145514/http://www.pearsonhighered.com/assets/hip/us/hip_us_pearsonhighered/samplechapter/0132448300.pdf|archivedate=2015-04-05|df=}}</ref> ug sa pipila ka mga dokumento nga gipatik sa [[World Health Organization]] (WHO).<ref name="www.who.int" />