Sugbo : Kalainan tali sa mga rebisyon

{{Infobox lalawigan sa Pilipinas 2|

infoboxtitle=Lalawigan sa Sugbo|

rehiyon=[[Tunga-tungang Kabisay-an]] (Region VII)|

capital=[[Dakbayan sa Sugbo]]|

mga lungsod=20|

mga barangay=1,203|

gobernador=Gwendolyn Garcia|

}}

Ang '''[[Sugbo]]''' usa ka [[lalawigan]] sa [[Tunga-tungang Kabisay-an]] sa [[Pilipinas]]. Ang kapital ug kinadak-ang dakbayan sa lalawigan mao ang [[Dakbayan sa Sugbo]]. Ang lalawigan gitibuok sa mga pulo sa [[pulo sa Sugbo|Sugbo]], [[pulo sa Mactan|Mactan]], [[pulo sa Malapascua|Malapascua]], [[pulo sa Bantayan|Bantayan]], [[pulo sa Olango|Olango]], ug [[Camotes]].

Ang Sugbo usa sa mga labing ugmad nga lalawigan sa nasod. Kini ang sentro sa komersyo, edukasyon ug industriya sa sentral ug habagatang dapit sa kapupod-an. May mga ''five-star'' hotel, casino, puting kabaybayonan, ''golf course'', ''convention center'', ug mga ''shopping mall''. Ang [[Condenast Travellers Magazine]] sa [[UK]] mipadayag sa [[pulo sa Sugbo|Sugbo]] isip ikapito nga labing nindot nga pulo sa [[Asya]]-[[Kadagatang Indyan]] sa tuig 2007<ref>{{cite web|url=http://www.concierge.com/bestof/readerschoice/top_islands/topislands_asia| title= Condé Nast Traveler Readers' Choice Top Islands|}}</ref>, ang nag-inusarang pulo sa Pilipinas nga napasidunggan sa maong magasin sukad pa sa tuig 2004.

 

May tulo ka kasugiran kabahin sa gigikanan sa ngalang Sugbo:

 

Ang mga tawo sa Sugbo gitawag nga mga ''Sugboanon''. Sagad kanila naggikan sa mga [[tawong Awstronesyano]] samtang may uban usab nga may kagikang [[Espanyol]] ug [[Intsek]]. Ang mga Katsila ug Intsek may dakong papel sa ekonomiya ug politika sa Sugbo. Daghang mga aspeto sa kulturang Katsila ang makita pa gihapon sa Sugbo. Tungod usab sa taudtaod nga pagkaubos sa mga Amerikano, ang kulturang Amerikano may dakong papel sa kontemporaryong Sugbo. Ang [[pinulongang Ingles]] mao ang [[pinulongan sa pagtudlo]] sa mga pribadong tulunghaan.

 

{{main|Katitikan sa Sugbo}}

Ang katitikan sa Sugbo, sa sinulat niini nga porma ug sa [[pinulongang Sinugboanon]], nagsugod sa sayong bahin sa okupasyon sa mga Amerikano. Ang mga higante niining panahona naglakip nila ni [[Vicente Sotto]] ug [[Vicente Rama]]. Sa kasamtangan ang gidaghanon sa mga magsusulat ug magbabasa sa Sinugboanon nagkagamay, apan nagpabiling buhi ang [[Bisaya Magasin]], ang nag-unang institusyon sa katitikang Sugboanon.

 

Ang lumad nga pinulongan sa Sugbo mao ang [[Sinugboanon]]. Kining maong pinulongan ginatabi usab sa dakong bahin sa [[Mindanao]] ug sa mga silingang pulo sa [[Bohol]], [[Siquijor]], kasadpang [[Leyte]], [[Negros Oriental]], ug mga bahin sa [[Bukidnon]], [[Agusan]], [[Surigao]], [[Davao]], [[Cotabato]], ug [[Zamboanga del Sur]]. May mga kalainan sa Sinugboanon niining mga dapita apan ginagmay lamang kaayo.<ref>Resil Mojares, Cebuano Literature: A Survey of Bibliography with Finding List (Cebu City: University of San Carlos, 1975), p. 5.</ref> Kini ginatabi sa dili mokubos baynte milyones (20 M) ka mga tawo.<ref>http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=ceb</ref>

 

Ang [[Kinatsila]] gigamit sa mga [[mestiso]] nga komunidad. Ang Iningles ang gigamit sa edukasyon, medya, komersiyo, ug kagamhanan. Ang [[Inintsek]] gigamit sa mga komunidad sa mga Intsek.

 

Mayoriya sa mga Sugboanon mga [[Romano Katoliko]]. May mga minoryang Kristiyanong mga simbahan sama sa [[Asembliya sa Diyos]], [[Iglesia ni Cristo]], [[Saksi ni Jehova]], [[Mormon]], mga [[Muslim]], [[Taoismo]] ug uban pa.

 

Ang unang [[patron]] sa Sugbo mao ang [[Santo Niño sa Sugbo]] nga makita sa labing karaang simbahan sa nasod, ang [[Basilica Minore del Santo Niño]]. Tungod sa kanonikal nga kalagdaan sa paggamit og santos nga patron imbes nga si Kristo mismo, ang patron sa Sugbo mao na ang [[Birhen sa Guadalupe]].

 

Sumala sa sensus niadtong tuig 2000, ang [[Dakbayan sa Sugbo]] may 718,821 ka mga molupyo.<ref>http://www.census.gov.ph/data/pressrelease/2002/pr02150tx.html</ref> Kini mas daghan baleg 56,522 ka tawo kompara sa 1995 nga Sensus sa Populasyon (POPCEN). Ang ''[[Metro Cebu]]'' ug ang [[lalawigan sa Sugbo]] gibanabanang may 2.5 milyones ka mga molupyo.

 

Ang Sugbo nahimutang taliwala sa 9°25' ug 11°15' habagatang latitud ug taliwala sa 123°13' ug 124°5' sidlakang longitud sa sentral nga dapit sa kapupud-ang Pilipinhon. Gikan sa [[Manila]], 365 milyas pahabagatan ang Sugbo.

 

Ang lalawigan mismo naglakip sa mga pulo sa Sugbo, Mactan, Malapascua (Logon, [[Daanbantayan, Sugbo|Daanbantayan]], Bantayan, Olango, ug Camotes.

 

Ang Sugbo may 47 ka mga [[lungsod]] ug unom ka mga [[dakbayan]].

 

{|

|-valign="top"

|

|

|}

 

{|

|-valign="top"

|

|

|

|

|}

 

{{main|Kasaysayan sa Sugbo}}

Sa wala pa moabot ang mga Kastila, ang Sugbo usa na ka poste sa negosyo, ug may ruta sa pamaligya ngadto padulong sa [[Malaysia]] og [[Indonesia]].

Sa sayong bahin sa dekada 90 ang Sugbo nahiagom sa katalagman sa [[Bagyong Ruping]]. Kini miresulta sa pagkatibuok sa ideya sa [[Republika sa Sugbo]] dihang ang nasodnong kagamhanan sa Manila wala makatabang sa lalawigan tungod sa pagpakapuliki niini sa mga nanginahanglan usab og tabang gikan sa [[Luzon]].

 

{{main|Cebu Provincial History Project}}

Ang Cebu Provincial History Project naglaraw sa pagsulat og 55 ka libro, nga nagtuki sa mga kasaysayan sa kalungsoran ug mga dakbayan sa tibuok probinsiya sa Sugbo. Ubos sa pagdasig ni Gobernadora [[Gwendolyn Garcia]] ug inabagan sa hunta probinsiyal. Usa kini ka makasaysayanon nga gimbuhaton, kay wala pa may laing susama niini sa tibuok nasod.

 

 

 

{{reflist}}

 

{{Kabisay-ang lateral}}

 

 

[[ace:Propinsi Cebu]]

[[la:Caebua]]

[[lt:Sebu]]

[[ms:Cebu]]

[[nl:Cebu (provincie)]]