Sappho (magbabalak)

Si Sappho (Griyego: Σαπφώ Sapphō; c. 630 - c. 570 BCE) usa ka Griyegong magbabalak nga gikan sa pulo sa Lesbos.[1] Sa karaan nga kalibotan, ang mga balak ni Sappho gihunahuna kaayo. Ug karon, ang kadaghanan niini nawala na. Gituohan nga si Sappho misulat og mga 10,000 ka linya sa balak, apan mga 650 ka linya lang ang nagpabilin karon.[2] Gamay ra ang nahibal-an bahin sa kinabuhi ni Sappho.[3]

Ang usa ka herma ni Sappho

Ang balak ni Sappho nakasentro sa gugma ug gugma alang sa kalalakin-an ug kababayen-an. Ang mga tig-asoy sa iyang mga balak kanunay nga maghisgot sa mga infatuasyon ug gugma alang sa lain-laing mga babaye. Ang mga paghulagway sa lawasnong mga buhat taliwala sa mga kababayen-an gamay ra ug bukas sa panaglantugi.[4] Wala mahibal-an kon kining mga balak gituyoan nga mahimong autobayapiko, bisan kon ang mga elemento sa ubang mga bahin sa kinabuhi ni Sappho nagpakita sa iyang binuhatan. Sama kini sa iyang urog nga kining mga suod nga panagtagbo gipahayag sa balaknon.[5]

Kinabuhi usba

Gamay ra ang nahibal-an bahin sa kinabuhi ni Sappho. Ang nahibal-an gikan sa tulo ka mga gigikanan: Ang nagpabiling balak ni Sappho, uban pang karaang mga sinulat bahin kaniya, ug ang ebidensya mahitungod sa karaang Gresya sa kinatibuk-an.[3] Natawo siya sa pulo sa Lesbos sa Gresya mga 630 BC, sa Eresos o Mytilene.[6] Ang mga ngalan sa iyang mga ginikanan wala mahibal-an nga sigurado, bisan kon ang iyang inahan kanunay nga ginganla'g Kleïs.[7] Ang karaang tradisyon nga mohatag og labing menos walo ka posibleng mga ngalan alang sa iyang amahan.[6] Usa ka karaang sugilanon nga mahimong gipasikad sa usa ka nawala nga balak ni Sappho,[8] nag-ingon nga namatay ang iyang amahan sa bata pa si Sappho.[9] Si Sappho giingon nga may tulo ka mga igsoong lalaki, nga mao sila Charaxos, Larichos, ug Eurygios. Ang "Brother poem", nga nakaplagan niadtong 2014, mihisgot bahin kang Charaxos ug Larichos.[10]

Mahimong aduna'y anak-baye si Sappho nga ginganla'g Kleïs (susama sa iyang inahan). Duha sa mga balak ni Sappho naghisgot bahin kaniya.[10] Dili tanan nga mga historyano miuyon nga si Kleïs sa mga balak ni Sappho mao ang iyang anak-baye. Ang uban misugyot nga siya ang hinigugma ni Sappho.[11]

Mga pakisayran usba

  1. Campbell, D. A. (ed.) (1982). Greek Lyric 1: Sappho and Alcaeus. Harvard University Press, Cambridge Massachusetts. p. xi
  2. Rayor, Diane and Lardinois, André (2014). Sappho: A New Translation of the Complete Works. Cambridge University Press, Cambridge. p. 7
  3. 3.0 3.1 Rayor, Diane and Lardinois, André (2014). Sappho: A New Translation of the Complete Works. Cambridge University Press, Cambridge. p. 1
  4. Page, Denys (1959). Sappho and Alcaeus. Oxford University Press, Oxford. pp. 142-146
  5. Burnett, Anne Pippin (1983). Three archaic poets: Archilochus, Alcaeus, Sappho. Harvard University Press, Cambridge Massachusetts
  6. 6.0 6.1 Rayor, Diane and Lardinois, André (2014). Sappho: A New Translation of the Complete Works. Cambridge University Press, Cambridge. p. 4
  7. Rayor, Diane and Lardinois, André (2014). Sappho: A New Translation of the Complete Works. Cambridge University Press, Cambridge. pp. 3–4
  8. Campbell, D. A. (ed.) (1982). Greek Lyric 1: Sappho and Alcaeus. Harvard University Press, Cambridge Massachusetts. p. 15 n. 1
  9. Most, Glenn W. (1995). "Reflecting Sappho". Bulletin of the Institute of Classical Studies 40. p. 20
  10. 10.0 10.1 Rayor, Diane and Lardinois, André (2014). Sappho: A New Translation of the Complete Works. Cambridge University Press, Cambridge. p. 3
  11. Hallett, Judith P. (1982). "Beloved Cleïs". Quaderni Urbinati di Cultura Classica 10. p. 22