Estrok
Ang estrok o istrok (gikan sa Iningles nga stroke) gitawag sa medisina isip cerebrovascular accident (CVA) mao ang paspas nga pagkawala sa gamit sa utok (brain functions) tungod sa disturbo sa mga ugat nga misuplay og dugo sa utok. Puyde nga naggumikan kini sa ischemia (kakulangan sa blad suplay) tungod sa thrombosis o embolism, o kaha tungod sa hemorej (hemorrhage). Sa medisina, ang estrok, fit, o pagkalipong usahay gireper isip ictus [cerebri], gikan sa Latin nga icere ("to strike"), bag-o maghatag og eksaktong dayagnosis.
Ang estrok usa ka medikal nga emerhensiya ug makaresulta sa permanenteng pagguba nga neurolohikal, komplikasyon ug kamatayon kon dili dayon kini nadiyagnos ug natambalan. Kini ang ikatulo nga butang nga ikamatay ug nahiuna nga rason sa adult disability sa Estados Unidos ug sa Uropa. Gipredik nga ang estrok maoy mahimong numero unong sakit nga ikamatay sa tibuok kalibotan. Ang mga risgo niini mao ang katigulangan, alta presyon (high blood pressure), transient ischaemic attack (TIA), diabetes, taas nga kolesterol, panigarilyo, atrial fibrillation, migraine with aura, ug thrombophilia (tendensi nga magka-thrombosis). Ang presyon sa dugo mao ang pinakapuydeng usbon nga risgo sa estrok.
Ang tradisyonal nga depinisyon sa estrok, gikan sa World Health Organization mao ang "neurolohikal nga kakulangan nga cerebrovascular nga modugay pa sa 24 oras o ma-interap sa kamatayon sa 24 oras". Ang kini nga depinisyon mireplek sa rebersibilidad sa pagkaguba sa tisyu.
Ang pagtambal sa estrok okasyonal nga gipaagi sa thrombolysis ("clot buster"), pero mas pirme ang sa supportive care (physiotherapy ug occupational therapy) ug segunda nga prebensyon gamit ang antiplatelet drugs (aspirin ug dipyridamole), blood pressure control, statins ug anticoagulation.
Mga sumpay sa gawas usba
