Kamingawan

kalikupan kinaiyahan nga wala'y samok

Ang kamingáwan (Iningles: Wilderness o Wildland) usa sa mga kalikupan kinaiyanhon, kon asa ang kalihokan sa tawo wala’y hinungdan nga sangpotanan, sama sa usa ka dapit sa kabanikanhan nga gipasagdan nga motubong ihalas.[1][2] Kaniadto, ang mga tawo naghunahuna nga ang kamingawan anaa lamang sa yuta, apan karon ilang gihunahuna nga kini anaa usab sa kadagatan. Ang bag-ong mga mapa sa kamingawan[3] nisugyot nga naglangkob kini sa mga ikaupatang bahin sa nawong sa Kalibotan, apan paspas nga gilaglag pinaagi sa kalihokan sa tawo.[4] Bisan sa kadagatan, wala pay 13.2% ang nagpabiling gawasnon sa hingaping kalihokan sa tawo.[5]

Madag-umon nga talan-awon sa kilumkilom ug naglikolikong agianan gikan sa usa ka kamingawan sa Dolly Sods, nga duol sa Davis, West Virginia.

Ang mga kagamhanan makahatag og panalipod sa mga dapit sa kamingawan pinaagi sa pamalaod, dili lamang sa pagpahunong sa pagkaguba sa unsay anaa na, apan sa pagdasig sa kinaiyahan sa pagpalambo ug pagbag-o usab. Ang maong mga dapit mahimong ibutang sa mga nasodnong kalasangan, nasodnong parke ug bisan sa kasyudaran sa daplin sa mga suba o uban pang wala pa maugmad nga mga dapit. Ang pipila ka gagmayng mga dapit, sama sa kakahoyan ug kalasangan, mao ang gipuy-an sa mga mananap. Kinahanglan nila kining mga dapita aron mabuhi.[6] Mahimong makatabang pud sila sa pagpanalipod sa mga tanum, mananap ug tubig nga dili makadaot gikan sa mga katawhan.

Kasaysayan

usba

Mga pakisayran

usba
  1. "Glossary". National Weather Service.
  2. "What is a Wilderness Area". The WILD Foundation. Archived from the original on 4 Disyembre 2012. Retrieved 20 Pebrero 2009.
  3. Allan, James R.; Venter, Oscar; Watson, James E.M. (12 Disyembre 2017). "Temporally inter-comparable maps of terrestrial wilderness and the Last of the Wild". Scientific Data. 4 (1): 170187. Bibcode:2017NatSD...470187A. doi:10.1038/sdata.2017.187. PMC 5726312. PMID 29231923.
  4. Watson, James E.M.; Shanahan, Danielle F.; Di Marco, Moreno; Allan, James; Laurance, William F.; Sanderson, Eric W.; Mackey, Brendan; Venter, Oscar (Nobiyembre 2016). "Catastrophic Declines in Wilderness Areas Undermine Global Environment Targets". Current Biology. 26 (21): 2929–2934. doi:10.1016/j.cub.2016.08.049. PMID 27618267.
  5. Jones, Kendall R.; Klein, Carissa J.; Halpern, Benjamin S.; Venter, Oscar; Grantham, Hedley; Kuempel, Caitlin D.; Shumway, Nicole; Friedlander, Alan M.; Possingham, Hugh P.; Watson, James E.M. (August 2018). "The Location and Protection Status of Earth's Diminishing Marine Wilderness". Current Biology. 28 (15): 2506–2512.e3. doi:10.1016/j.cub.2018.06.010. PMID 30057308.
  6. No Man's Garden by Daniel B. Botkin p155-157

Sumapay sa gawas

usba