Yoyoy Villame

Si Yoyoy Villame (nga ang tinuod nga ngalan Roman Tesorio Villame) (natawo sa Nobiyembre 18, 1932 ug namatay Mayo 18, 2007) usa ka Bol-anon nga mag-aawit, kompositor, aktor, kanhi sundalo, drayber, ug politiko.

Yoyoy Villame

Pagka komposer ug mag-aawit

Nagsugod siya sa awit nga Binisaya, ang iyang pagka komposer ug pagka mag-aawit wala lamang motublaw sa Binisaya ug Tinagalog, nainila usab siya dili lamang sa pagkanta kondili hangtod sa pag-arte.

Ang katalagsaon sa katakos ni Yoyoy sa pag-awit ug pagtagik og mga kanta nga talagsaon ug makalingaw kaayo, nakadani sa tanang matang sa tigpaminaw, gikan sa mga bata hangtod ngadto sa mga hingkod ug tigulang, ngadto sa hataas nga hut-ong sa tigpaminaw nga bisan ang seryosong mga mag-aawit sama kang Sharon Cuneta, maayo kaayong mokanta sa awit niyang “Butsikik.”

Seryosong pagka tawo

Dihang nailhan si Yoyoy sa iyang kantang “Magellan” niadtong mga 1970’s nga girekord sa tag-iya sa kompaniya sa bus diin usa siya ka drayber, nagtuo ang Kabisay-an nga didto siya magsugod sa pagkanta-kanta. Daghan na diay ang nanghitabo sa iyang kinabuhi una siya mangalagad pagka drayber sa usa ka trak de pasahero sa Bohol. Natawo sa Calape, Bohol, usa ka seryosong pagka tawo si Yoyoy. Bata pa lang siya, may hilig na siya sa musika. Samtang nagkadako, nahiuban siya sa pagpangharana ug pakig-inom nga inubanan sa pagkinantahay.

Nakahuman si Yoyoy sa kursong auto mechanic sa Dakbayan sa Tagbilaran, Bohol. Kamanghoran sa napulo ka managsoon, wala niya damha nga mahipadpad siya sa Manila nga mahiuban sa pagbansay sa pagka sundalo ubos sa Philippine Army. Kawhaan na ang iyang panuigon niadto nga sa maong katuigan nga wala pay pagbansay sa mga tulunghaan bahin sa pagka sundalo, si bisan kinsang lalaki nga motungtong na sa panuigong kawhaan, sumala sa atong balaod, bansayon sa pagka sundalo sulod sa unom ka bulan.

Tuig 1952 kadto nga human sa pagsurender ni Luis Taruc sa Pampanga diin nahiuban si Yoyoy sa kasundalohan sa pag-atubang sa Hukbalahap, mibiya siya sa pagka sundalo ug isip usa ka auto mechanic, nahimong drayber sa dyip nga namasahero sa Baclaran, Pasay-Taft-Santa Cruz-Dimasalang sa Manila.

Napulo ka tuig nga nagmaneho og dyip si Yoyoy. Nagsugod na siya niadto sa pagtagik og kanta ug tig-apilan sa bangga sa awit sa Plaza Miranda sa Quiapo diin sila si anhing Ike Lozada, Diomedes Maturan ug Reycards Duet tigkantahan ug hangtod nga nadiskobre. Misulay siya og kantang kundiman apan wala siya magmalamposon.

Kahigayonan sa karera

Human sa kapin sa napulo ka tuig nga pagpanimpalad sa Manila, mipauli si Yoyoy sa Bohol sa tuig 1965. Ug tungod kay walay laing mahimong kahinguhaan sa lalawigan kondili magdrayber o magmekaniko, gipili niya ang pagmaneho og trak de pasahero sanglit taudtaod siya nga nagdrayb og dyip sa Manila. Apan wala damha sa Bol-anon nga ang pagmaneho niyag bus nga lagyo ang biyahe sa kalungsoran sa lalawigan sa Bohol, magbukas og laing kahigayonan sa iyang kinabuhi. Sa kalaay sa lagyong biyahe, walay nahimo si Yoyoy kondili ang paglingaw sa iyang kaugalingon sa pagkanta sa iyang tinagik nga awit diin niadtong higayona nakompos niya ang “Magellan” nga gilahugay niya sa Iningles ug Binisaya. Usa ka kasaysayan ang tema sa maong kanta sa pagkapukan ni Magellan batok kang Lapulapu. Apan ang nakapalingaw sa maong awit mao ang iyang tuno nga dali kaayong nakadapit sa mga nakapaminaw.

Usa sa nadani sa kansiyong kinomedya ni Yoyoy ang tag-iya sa bus nga iyang gimaneho. Giparekord kini ug gipatugtog sa uban pang mga bus sa kompaniya. Dali kaayo kini nga nainila mao nga sa pagpamaligya na niini og plaka sa mga tindahan, misibaw ang kabantog ni Yoyoy gikan sa Bohol ngadto sa Kabisay-an ug Mindanao mao nga nagsunod-sunod ang iyang mga plaka hinungdan nga narekord ang una niyang long-playing album sa kantang Binisaya uban na niini ang kantang “Magellan” nga may Iningles.

Wala damha ni Yoyoy nga diha ra diay sa Bohol magsukad ang maayo niyang kapalaran ug labaw nga wala niya damha nga ang iyang mga kinomedyang tuno sa mga kanta nga iyang natagik maoy makapasulbong sa iyang ngalan, dili lang sa Kabisay-an ug Mindanao kondili sa tibuok Pilipinas.

Naartista sa kapopular sa iyang mga kanta

Pipila sa nainila pag-ayo niyang awit mao ang “Butsikik”, “Mag-exercise Tayo”, “Tarzan at Barok”, “My Country, My Philippines”, “Magellan ug daghan pa hinungdan nga kanunay siyang dinapit sa mga pasundayag sa telebisyon.

Sa iyang pagka inila sa pag-awit ug paggula sa mga pasundayag sa telebisyon, nakita sa mga prodyuser og pelikula nga usa si Yoyoy nga makadani og tumatan-aw. Nagsugod siya uban kang Chiquito sa lilas nga “Isla Limahong” diin gigamit ang awit nga “Magellan” nga theme song sa maong lilas. Nagsunod-sunod ang iyang mga pelikula diin mikabat og 50 ang iyang naapilan.

Sa iyang pagka artista diin nadugangan ang iyang pagka inila sa iyang mga awit, nakarekord si Yoyoy og kapin sa 25 ka album sa mga kanta. Sa kataas sa halin sa iyang mga album, sama sa “Tirana, My Dear,” nagantihan siya og duha ka platinum ug usa ka platinum niadtong 1991 sa iyang album nga “MacArthur and Dagohoy.” Nakaganti usab si Yoyoy og “Best Novelty Award” sa iyang awit “Piyesta ng mga Isda” sa 1993 Awit Awards.

Diskograpiya

Mga Awit

• Magellan
• Dagohoy
• Philippine Geography
• Tarsan and barok
• Bayle, Sa Tibuok Kalibutan
• Tigmo
• Granada
• Hayop na Kombo
• My Country the Philippines
• Si Filimon
• ButseKik

Mga Album

• Threat Bomb
• Y.O.Y.O.Y.
• Kudeta Ni Bonifacio
• The Best Of Yoyoy Vol.1 and Vol.2
• MacArthur and Dagohoy
• Kaming Mga Bol-anon
• Dubol Rambols (w/ Max Surban)
• Dubol Trobol Rambols Vol.1 and Vol.2 (w/ Max Surban)
• Gi-indiyan
• Tirana, My Dear
• Yoyoy, 1977
• Ug Ang Iyang Mga Awit
• Oy Day Di Ko Makatulog

Mga sumpay sa gawas

• Yoyoy Villame sa Onlayng Rehistro sa mga Pilipinhong Artista sa Musika Archived 2007-03-28 at the Wayback Machine

Mga bideyo

• Si Yoyoy Villame sa "Magellan"
• Si Yoyoy Villame sa "Philippine Geography"
• Si Max Surban ug Yoyoy Villame sa "Dagohoy ug Lapu-Lapu"
• Si Max Surban ug si Yoyoy Villame sa "Magellan ug Lapu-Lapu"